Paleografi: eski yazıların okunmasını sağlayan, bu yazıların tür ve şekillerini inceleyen bilim dalına paleografi denir. Bir toplumun dilini bilmek tarihi araştır, alar için yeterli olmaya bilir. Dille birlikte kullanılan yazının da bilinmesi gerekir. Örneğin mısır tarihi incelenirken hiyeroglif ; Orta Asya Türk tarihi incelenirken Orhun , Uygur ve Çin alfabeleri bilinmelidir.Epigrafi: Anıtlar üzerindeki yazıları ve kitabeleri inceleyen bilim dalıdır. Filoloji ve paleografi bilimleri ile iş birliği içerisinde çalışır. Anıtlar üzerindeki kitabeleri ait oldukları dönem hakkında çok önemli bilgiler verir. Örneğin, asur ve urartu hükümdarlı saltanatını boyunca kazandıkları zaferleri ve yaptıkları işleri kronolojik olarak kitabeletmisler.
Sosyoloji : Genel olarak toplumu inceleyen bilim dalıdır. Toplumsal olayların bağlı olduğu genel kuralları, toplumların oluşturduğu kurum ve kuruluşların insan ve toplum yaşamına etkilerini inceleyerek tarih bilimine yardımcı olur. Tarihi bir olayın değerlendirilmesi için olayın meydana geldiği dönemin toplum yapısı, değer yargıları vb. Özelliklerin bilinmesi tarih bilimi açısından çok önemlidir.
Filoloji: Dünyada var olmuş dilleri inceler. Diller arasındaki akrabalık bağlarını, sözcük alış verişlerini inceler. Göç hareketlerinin açıklanmasında, toplulukların yakınlık derecelerini ortaya koymada tarih bilimine yardımcı olur.
Diplomatik: Belgeleri tür, şekil ve içerik bakımından değerlendiren bilim dalına diplomatik denir. Belgelerin sahte olup olmadığını araştırır. Hangi makamdan hangi makama gönderildiğini araştırır.
Nümizmatik: Eski paraları inceler. Bu paraların ait oldukları medeniyetlerle ilgili bilgi edinilmesinde tarih bilimine yardımcı olur. Para üzerindeki yer alan bazı yazılar, devlet, hükümdar, devletin malı gücü gibi konularda tarihciye önemli bilgiler verir.
İstatistik: İstatistik, belirli bir amaç için veri toplama, tablo özetleme, sonuçları yorumlama, özellikler arasındaki ilişkiyi araştırma, çeşitli konularda geleceğe ilişkin tahmin yapma ilkelerini kapsayan bir bilimdir. Fizik ve doğa bilimlerinden sosyal bilimlere kadar geniş bir alanda kullanılabilmektedir. İstatistiksel veriler, tarihi bir olayın degerlendirilebilmesinde önemli bir yere sahiptir.
Ekoloji: Ekoloji canlıların birbirleri ve çevreleriyle ilişkilerini inceleyen ve doğanın korunması yönelik çalışmalar yapan bir bilim dalıdır. Insan uretim ve tüketim faaliyetlerinin doğanın dengesini bozması bu bilimin doğmasına neden olmuştur. Doğal dengeleri bu bozulmada insan yaşamı olayların oluşumu ve tarihin akışını önemli bir şekilde etkilemiştir.
Kimya: Ele geçen eserlerin hangi döneme ait olduğunun belirlenmesinde kimya bilimi, tarihe yardımcı olur. Kimyada kullanılan "Karbon 14" metoduyla tarihi buluntularin madde yapısı incelenerek ait oldukları dönem belirlenmeye çalışılır.
Sanat Tarihi: Sanat tarihi, kısmen arkeolojinin de metotları kullanarak son zamanlarda gelişme göstermiş bir bilim dalıdır. Sanat tarihi, bir sanat eserinin, sanatçısını ve sanatsal değerini, toplumun sanata karşı bakış açısını belirlemeye çalışır. Ayrıca toplumların kültür seviyelerinin, medeniyete katkılarının tespiti ve o toplumdaki sanatın geliştiği ortamın ayrıntılarıyla bilinmesi aşamasında tarih bilimine yardımcı olur.
Heraldik: Heraldik aramaları inceleyen bilim dalıdır. Armalar da tarihin aydınlatılmasında önemli rol oynadığı için Heraldik, tarihin faydalandigi bilim dallarından biridir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder