TARİH ÖNCESİ ÇAĞLAR: TAŞ ÇAĞI

Yazılı kayıt ve belgelerin olmadığı tarih öncesi çağlar hakkında tarih bilimi en çok arkeolojiden yaralanır. Bu döneme ait bilgiler daha çok arkeolojik bulgulardan elde edilir. Yeni bulgularla birlikte bu döneme ait bilgilerimiz de değişebilir. Tarih öncesi çağlar Taş Çağı ve Maden Çağı olarak ikiye ayrılır.
TAŞ ÇAĞI (MÖ 600,000 – 5,500)
Eski Taş ( Paleotik ) Çağı(MÖ 600,000 – 10,000): Yüz binlerce yıl süren bu dönem insanlık tarihinin en uzun dönemidir. Genellikle çakmak taşlarının yontulmasıyla şekillendirilmiş kesici, delici ve kazıcı aletler bu dönemin en belirgin buluntularıdır.
        Tarihin bu döneminde insanlar tamamen doğaya bağlı kalmış, avcılık ve toplayıcılık ile hayatlarını sürdürmüşlerdir. Hayvan postlarından giysi yaparak soğuktan korunmuşlardır. Mağara ve kaya sığınaklarını barınak olarak kullanmışlardır. Bu çağın sonlarına doğru mağara duvarlarına hayvan ve av sahneleri resim etmişler.
Orta taş ( Mezolitik ) Çağı (10,000 – 8,000):  Bu dönemde insanlar, Eski Taş  Çağında olduğu gibi hayatlarını avcılıkla ve toplayıcılıklar  sürdürmüşlerdir; mağara ve kaya sığınaklarında  yaşamaya devam etmişlerdir. Daha sonra buzullar erimeye başlamış ve bu dönemin sonuna doğru ateş bulunmuştur.
         Bu çağın en özgün buluntuları çakmak taşından yapılmış, mikrolit adı verilen ve günlük yaşamda kullanılmaya yönelik küçük araç gereçlerdir. Orta Asya’da Mezolitik Çağa ait en eski yerleşim yeri Güney Tacikistan ‘daki Kuldara (Ceyhun Nehri’nin yukarı kısmı) bölgesidir. Türkiye’de bu dönemi aydınlatan merkezlerden bazıları Antalya’da Beldibi, Ankara’da Macunçay ,Göller yöresinde Baradiz, Samsunda Tekkeköy mağaralarıdır.
Yeni Taş ( Neolitik ) Çağı (MÖ 8,000 – 5500):  Mağara ve sığınaklarda yaşayan insanlar, ovalara ve su kenarlarına inmişler; toprağı işlemeye başlayarak  tarımsal üretime geçmişlerdir. İlk kez köylerin kurulduğu bu dönemde insanlar kendilerine ağaç dallarından ve kamışlardan kulübeler yapmışlar; korunmak amacıyla kulübelerini çamurla sıvamışlar, köylerin etrafını hendek ve çitlerle çevirmişlerdir. Bu çağda insanlar yiyecek ve içeceklerini muhafaza etmek için kilden küp, çanak, çömlek yapmışlardır. Bazı bitkilerin liflerinden elbise dikmişlerdir. Köpek, at, koyun, keçi, sığır  gii hayvanları evcilleştirmişlerdir.