BİYOGRAFİ:Yaşam öyküsü anlamına gelir.
Kişisel hayatı konu edinen öğretici metin türüdür.
Topluma mal olmuş ünlü kişilerin hayatı işlenir.
Bu kişilerin ölümüne kadar başlarından geçen olaylar, elde ettikleri başarılar ve eserlerinden bahsedilir.
Olaylar kronolojik bir sırayla anlatılır.
3. Tekil şahıs gözlemci anlatıcı bulunur.
Öyküleyici ve açıklayıcı anlatım türleri bulunur.
Biyografisi yazılan kişinin eş, dost, akrabalarıyla görüşülür.
Kişi hakkında belge, yazı, fotoğraf, haber gibi bilgi ve belgeler kullanılır.
Gözlemci anlatıcı olduğu için cümlelerde dolaylı anlatım vardır.
Divan edebiyatında biyografinin karşılığı “ Tezkire “ adı verilen eserlerdir.
Tezkire: Divan şairlerinin ölümünden sonra onların yaşamları hakkında bilgi verildiği, sanatçı kişiliklerinin anlatıldığı ve eserlerinden örneklerin sergilendiği metin türleridir.
Türk Edebiyatında ilk tezkire Çağatay döneminde Ali Şir Nevai’nin yazmış olduğu “ Mecalisun Nefais “ adlı eserdir.
Anadolu da yazılan ilk tezkire Sehi Bey’in yazmış olduğu “ Hest Bihist “ adlı eserdir.
OTOBİYOGRAFİ:
Öz yaşam öyküsüdür.
Topluma mal olmuş önemli kişilerin yaşam öykülerini kendilerinin yazmasıdır.
Bu eserlerde doğrudan anlatım vardır.
1. Tekil şahıs kahraman anlatıcı kullanılır.
Biyografi, otobiyografiye göre daha nesneldir.
GEZİ YAZISI:
Seyahatname olarak da adlandırılır.
Öğretici metinlerin kişisel hayatı konu edinen bir türüdür.
Bilgi vermek amacıyla yazılan bir metin türüdür.
Sade, yalın, açık bir anlatım vardır.
Söz sanatlarına ve mecazlara yer verilmez.
Gezilen yerlerin özelliklerinin anlatıldığı metinlerdir.
O yerin tarihi, sosyal ve kültürel özellikler yazılır. Bu nedenle gezi yazısı tarih, sosyoloji, folklör gibi bilimler tarafından kaynak olarak kullanılır.
Gezi yazarı iyi bir gözlemci olmak zorundadır. Çünkü yazacağı metin türü tamamen gözleme dayalı metin türüdür.
Türk edebiyatında ilk gezi yazısı 16. Yy da Seydi Ali Reis’in yazdığı “Mirat-ül Memalik “ dir
Gezi yazıları içinde en meşhur olanı ise 17. Yy da Evliya Çelebinin yazmış olduğu “Seyahatname “adlı eserdir
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder